Tıp dilinde Geriatri sözcüğü “Yaşlı Tıbbi” anlamına gelir. Tüm dünyada, yaşlı sağlığı konusunu da içeren, yaşlılık bilimi olarak anılır.
Tıpda Geriatri ?
Tıbda Geriatri; hayatın ilerleyen yıllarında, kişilerin sağlığının korunması, hastalıklarının önlenmesi, toplumdan soyutlanmadan yaşamlarını sürdürmeleri ve çok yönlü değerlendirmelere dayalı tedaviyi hedef alan bilimsel uygulamaları içeren bilim dalıdır.
Geriatride Ekip Çalışması
Yaşlı bireyler, birbiri ile etkileşim gösteren bir çok faktörün, sağlıklılık hali ve fonksiyonel kapasite üzerine kompleks etkilerinin yoğun olarak hissedildiği kişiler olup, bu yaş grubuna yaklaşım, diğer branşlardan biraz daha farklı olarak, sadece tıbbi değil, aynı zamanda psikolojik, sosyoekonomik, çevresel, alisel vs. değerlendirmeleri de gerekli kılar. Bu nedenledir ki geriatrik değerlendirme, bir çok branşın birlikte çalışmasını gerektiren bir yaklaşım olarak karşımıza çıkmaktadır.
Buna göre, geriatrik değerlendirme ekibinde yaşlı hastanın ihtiyacına göre, konusunda uzmanlaşmış ekip elemanlarından hepsinin veya bir kısmının görev alması söz konusu olabilir.
Ekibin başını; yaşlı bireylerin sıklıkla çoklu ve karmaşık sağlık sorunlarını önleme ve tedavisi konusunda uzmanlaşmış tıp doktoru olan “Geriatrist” teşkil ederken, ekibin diğer elemanlarını; Hemşire, Sosyal Hizmet Uzmanı, Fizyoterapist, İş Uğraşı Terapisti, Diyetisyen, Psikoterapist ve Farmakolog gibi uzman elemanlar tamamlar. Yaşlı bireyin kendisinin, kendisi hakkında karar verebilme yetisine sahip olmaması halinde, yakınlarının ekibin değişmez elemanları olduğunu akıldan çıkarmamak gerekir.
Her bir ekip elemanı, söz konusu yaşlı bireyi kendi uzmanlık konuları ön planda olmak üzere genel olarak değerlendirir. Daha sonra ekip elemanları bir araya gelerek, yaşlı bireyi bütün yönleri ile tartışıp, mevcut problemleri dahilinde başkasına bağımlı olmadan günlük yaşam aktivitelerini bağımsız yapabilme yetisini en üst düzeyde tutacak şekilde, tüm branşların ortak kararlaştırdığı tedavi ve takip planını ortaya çıkarır. Bu ekip çalışmasına her ne kadar geriatrist başkanlık etse de, tüm ekip elemanlarının konularının uzmanı olduklarını ve yaşlının değerlendirilmesinde ve tedavisinde çok önemli rollere sahip olduklarını vurgulamak gerekir.
Kimin geriatrik değerlendirmeye ihtiyacı vardır?
Uygun sağlık hizmetinin sağlanması açısından yaşlanma ve hastalıkların bireyin fiziksel, ruhsal ve sosyal fonksiyonlarını nasıl etkilediğinin değerlendirilmesi önem taşır.
Yaşlılığın çeşitli tanımları söz konusudur. Bunların içinde sosyal anlamda yaşlılık, kültürel duruma ve sosyal özelliklere göre toplumdan topluma değişen bir tanım olarak karşımıza çıkmaktadır. Modern anlamda kişinin aktif çalışma dönemini tamamlayarak, sosyal güvence sisteminin katkısıyla ya da birikimleri ile yaşamını sürdürdüğü emeklilik dönemine verilen addır.
Bu tanıma göre her ne kadar yaşlanma açısından kesin bir sınır teşkil etmese de, birçok batı ülkesinde 65 yaş, geriatrik yaş sınırı olarak kabul edilmektedir. Bu yaş sınırına ulaşmış bireylerde değişik derecelerde kronik hastalıklar ve bunların sonucunda gelişen fonksiyonel kayıplar söz konusu olabilmektedir. Bir kısım yaşlının hiçbir problemi yokken, diğer bir kısmında ciddi sağlık sorunları izlenebilmektedir.
Geriatri bilimin hedefi yaşlının mevcut sağlıklılık halinin ve fonksiyonel durumunun korunmasıdır. Buna göre, geriatrik değerlendirme uygulaması, sağlıklı yaşlı bireylerde bile, bu sağlıklılık hallerinin korunması açısından faydalıdır. Öte yandan özellikle kronik hastalıkları olup, bunlara bağlı değişik derecelerde fonksiyonel kayıpları söz konusu olan ve genellikle bağımlı yaşlı olarak ifade ettiğimiz yatalak hasta grubu, geriatrik değerlendirmeden sıklıkla en fazla fayda gören grubu oluşturmaktadır. Bu grup, genellikle 75 yaş üstü, günlük yaşam aktivitelerinde değişik derecelerde başkasının yardımına gereksinim duyan, gerek fiziksel gerek zihinsel fonksiyonel kayıpların söz konusu olduğu bireylerdir.
Sonuç olarak, gerek koruyucu, gerekse tedavi edici yönleriyle geriatrik değerlendirmelerden tüm yaşlıların değişik derecede faydalanabileceğini rahatlıkla ifade edebiliriz.
